Benjamin heeft Larissa nodig om stapjes te maken in zijn ontwikkeling

Larissa van Duijn werkt als persoonlijke begeleider op Kinderdienstencentrum Kind en Zo in Delft. Samen met haar collega Esther begeleidt zij een groep van acht kinderen met een ernstige verstandelijke beperking, autisme of epilepsie. De kinderen zijn 7 tot 18 jaar, maar hun ontwikkelingsniveau ligt tussen de 6 en 14 maanden. Het zijn kinderen met een complexe problematiek, vertelt Larissa: “In dit werk sta je altijd aan. Dat moet je kunnen, of eigenlijk: dat moet je wíllen. Als persoonlijk begeleider ben je betrokken bij het gezin. Ouders stellen vragen en komen voor advies naar je toe. Die samenwerking kan soms behoorlijk intensief zijn. Uiteindelijk draait het om het wederzijdse vertrouwen dat we er alles aan doen om kinderen als Benjamin kleine stapjes te laten zetten in hun ontwikkeling.”

Veilige basis

“Voor de kinderen vormen wij op de eerste plaats een stabiele, veilige basis”, vertelt Larissa. “Zonder die basis is het moeilijk om stappen te maken en bereiken we misschien minder dan we zouden willen. Voor ieder kind betekent die veiligheid iets anders. Waar de een veel wil knuffelen, wil de ander juist veel bewegen. Alle kinderen hebben baat bij een duidelijke structuur. Daarom werken we met een vast dagprogramma, waarbinnen we aandacht schenken aan de individuele ontwikkeldoelen en de ontwikkeldoelen van de groep. Het zijn meestal kleine, laagdrempelige stapjes, afhankelijk van het niveau. We kijken voor elk kind wat haalbaar is.”

Visuele communicatie

“Onze begeleiding is vooral gericht op het uitbreiden van de handelingen, zodat deze kinderen zich iets beter kunnen redden in het dagelijkse leven. Zelf je jas ophangen, bijvoorbeeld, of je schoenen opruimen: dat zijn voor sommige kinderen al flinke stappen. Om met elkaar te communiceren gebruiken we veel visuele middelen. Op de groep werken wij met foto’s van activiteiten uit het dagprogramma. De kinderen kunnen dan kiezen uit twee activiteiten. Of ze maken met zo’n icoontje duidelijk waar ze trek in hebben. Zo geven wij ze eigen regie in handen. We gebruiken ook foto’s en icoontjes voorafgaand aan een activiteit, om de kinderen voor te bereiden op wat komen gaat. 

“In dit werk sta je altijd aan. Dat moet je kunnen, of eigenlijk: dat moet je wíllen.”  

Ieder kind is uniek

“Als je nieuw op een groep begint, ben je misschien eerst een beetje terughoudend. Dat is logisch, want het duurt even voor je de kinderen kent, en zij moeten ook aan jou wennen. Ieder kind is uniek en vraagt dus om een eigen begeleidingsstijl. Benjamin kan soms onrustig zijn; dan lacht hij veel en rent hij rond. Een buitenstaander kan dan denken dat hij lekker druk is en goed in zijn vel zit, maar wij zien dat hij overprikkeld is. Een verzwaringsvest helpt hem dan om de rust op te zoeken. Soms krijgt hij ook even zijn speen of geven we hem een dekentje van thuis, zodat hij zich gemakkelijker kan afsluiten van de groep. Ik maak veel gebruik van mijn mimiek en mijn lichaamstaal om duidelijkheid voor hem te scheppen, maar toch, het blijft lastig om erachter te komen wat er echt in hem omgaat. Dan is het fijn dat je met een vaste collega samenwerkt om elkaar te helpen en aan te vullen.”

Samen opvoeden

“Ik ben dit werk gaan doen, omdat ik graag een bijdrage lever aan de maatschappij. Geen dag is hier hetzelfde. Je bent meer dan een begeleider, want ouders vertrouwen ons een groot deel van de zorg van hun kind toe. Voor hen zijn wij een vast gezicht, aangezien de kinderen een groot deel van de dag hier doorbrengen. Alles wat wij met de kinderen ondernemen, draagt bij aan hun opvoeding. Ouders verwachten vaak veel van ons: soms kunnen we dit niet allemaal waarmaken. We kunnen wél heel goed naar de kinderen kijken, onze aanpak op hen afstemmen en hen een stukje verder helpen in hun ontwikkeling. Elk stapje is er één, hoe klein het stapje ook is.”